PANGAJARAN 7.2: KAULINAN BARUDAK

KAULINAN BARUDAK

A. Baca ieu wacana di handap!

Langlayangan

           Tétéla barudak Sunda téh beunghar ku rupa-rupa kaulinan, boh keur barudak awéwé boh barudak lalaki. Aya kaulinan nu maké alat saperti kenténg sasemplék, awi sabébék, kewuk, siki nangka walanda, jst. Aya ogé kaulinan nu ngan saukur maké kakawihan. Aya nu

sipatna olahraga, seni, jeung sakadar kalangenan ngeusi waktu wungkul. Nya kitu arulinna, aya kaulinan cukup duaan, aya ogé anu babaladan lobaan. Ieu di handap aya sawatara kaulinan. Hég titénan!

           Medar langlayangan téh salasahiji kaulinan barudak lalaki anu kacida populérna. Dina kanyataanana nu raresep medar téh lain barudak waé, dalah kolot gé loba nu resep. Méh di unggal tempat/daérah aya waé nu medar, pangpangna dina usum halodo bari kabeneran

alus angin, langit téh mani sok katémbong rapang ku langlayangan. Atuh urang mancanagara gé geus loba nu mikaresep kana ieu kaulinan.

          Lantaran medar langlayangan mah loba nu mikaresep, pamaréntah ngaliwatan Dinas Pariwisata mindeng ngayakeun pestival langlayangan boh tingkat nasional boh tingkat internasional, hususna langlayangan hias. Di Pangandaran, osok diayakeun “Pangandaran Kite Festival”, atuh di Bali ogé osok deuih diayakeun pestival langlayangan internasional. Ari intina mah nya lomba paalus-alus mangsana kumalayang di langit langlayangan nu sok dipéstivalkeun mah.

          Di tatar Sunda kaulinan langlayangan téh sasat geus ti baheula pisan ayana, boh di lembur boh di kota. Aya nu sakadar resep papantengan wungkul, tapi ari karéréaanana mah sok diadukeun, tangtu baé kenur atawa bola keur kapentingan ngadu mah bagian ka hareupna dipasangan gelasan anu bahan utamana tina bubuk beling. Ukuran langlayangan ogé rupa-rupa, ti nu leutik tepi ka nu gedé. Langlayangan gedé sok maraké buntut nyaéta

nu sok disebut langlayangan gomrés. Malah baheula mah aya nu ngahaja buntutna maké buntut merak. Ari ngaduna, langlayangan leutik mah umumna sok maén kubet/betot,

ari langlayangan gedé mah sok maén tataran atawa ulur. Salian ti paalus-alus gelasan, langlayangan ogé sok paalus-alus wangkong atawa gambar. Mangsana diadu, sok katémbong gagah langlayangan nu wangkongna alus mah.

          

           Rarancang langlayangan dijieunna tina awi nu dirautan sarta diaturna maké bola, ari keretasna aya tilu rupa, nyaéta keretas endog, keretas minyak, jeung keretas jarami/keretas sampeu. Tah ari langlayangan gedé nu jangkungna leuwih ti saméter mah cocogna maké keretas jarami, lantaran mangsana kagentak angin sok karasa hipu henteu matak langsung kapakan.

B. Istilah-istilah dina Langlayangan

Aya rupa-rupa istilah dina kaulinan langlayangan:

kapakan = langlayangan leupas/pegat sorangan henteu karana diadu.

godos = langlayangan keur diadu terus lésot/misah deui.

nyasar = ngaduan langlayangan batur lain tina gelasanana.

ditataran = diulur, dibéréan sina luhur.

dikubet = dibetot kalawan ngagentak dina diadu.

digibrig = ngadu langlayangan ku cara dicentokcentok, henteu loba ngulur.

digombél = ngadu diulur bari langlayanganana sina “hirup”.

kebluk = langlayangan hésé disarang-séréngna.

gélényé = gampang disarang-séréngna jeung teu daék anteng.

gédég = ngapungna kérétég (ngagibrig), biasana

alatan tali timbana handap teuing.

mayung = langlayangan nanjung kawas payung.

mumbul = langlayangan nu leupas beuki ka luhur.

nyéréng = malik ka kénca atawa ka katuhu.

nutug = langlayangan nyirorot.

wangkong = gambar langlayangan.

cacap = béak pangulur tina golonganana.

ngarucu = moro langlayangan.

rérénténg = bola/kenur nu diberendil-berendil paragi ngabandang.

ngabandang = néwak langlayangan nu éléh ku langlayangan deui.

ngarebol = megatkeun (maling) benang/gelasan batur nu langlayanganana geus éléh

atawa kapakan.

gelasan = benang seukeut husus paragi ngadu, biasana maké campuran bubuk beling,

silikon, atawa salatin.

C. Ngaran-ngaran Kaulinan Barudak Sejena

1. anjang-anjangan kaulinan nu niru-niru jelema nu geus rumah tangga, aya bapa, ibu, anak,

tatangga, warung, pasar, jsb. Biasana dilakukeun ku barudak awéwé, tapi saupama aya 
budak lalaki sok pirajeunan dijadikeun bapa. 

2. bébénténgan kaulinan anu dipetakeun ku cara silihbeunangkeun (ditoél) bari ngajaga 
bénténg anu dijaga ku batu, talawéngkar, jsb. 

3. béklen kaulinan anu maké bal béklén jeung sawatara kewuk. Biasana dilakukeun di jero 
imah atawa téras. 

4. boy-boyan kaulinan anu maké bal saukuran bal ténis pikeun malédog 
5. talawéngkar nu ditumpukkeun. Upama keuna, anu jadi ucing kudu ngaberik terus malédogkeun bal ka nu malédog tumpukan talawéngkar bieu. Kitu terus nepikeun kabéh pamaén keuna kabalédog. 

6. congklak kaulinan maké papan kai dieusi kewuk. 

7. cacaburangé kaulinan di jero imah bari kakawihan. Aya nu jadi ucing nu kudu neguh barang anu dikeupeul ku batur. Upamana nu ngeupeul éta batuna kateguh, gantian jadi ucing. 

8. cingciripit kaulinan bari kakawihan. 

9. damdaman kaulinan anu maké mikir lantaran butuh stratégi sangkan buah dam urang teu béak dihakan ku buah dam batur anu jadi lawan urang. 

10. endog-endogan kaulinan maké leungeun bari kakawihan. Leungeun ditumpuk bari meureup nyarupa endog, terus gogoléangan atawa endogna peupeus nuturkeun kawih. 

11. empét-empétan kaulinan mangsa sawah dibuat ku cara niupan tarompét tina jarami. 

12. éncrak kaulinan anu biasana maké sarupaning sisikian (siki asem, siki tanjung, jsb.) 

13. éngklé kaulinan ku cara éngklé-éngkléan bari suku nu teu napak kana taneuh mawa batu. Nalika nepi kana kalang anu jadi bates, batu éta kudu ditajongkeun kana batu séjén anu ditangtungkeun 

14. galah asin kaulinan maké kalang di taneuh buruan ku cara lumpat ti hiji kalang ka kalang lain terus balik deui. Salila bulak-balik, teu meunang katoél atawa beunang ku nu ngajaga kalang. Dipaénkeun baladan. 

15. gatrik kaulinan maké awi bébékan anu kudu dibetrikkeun pajauh-jauh ku jalan diteunggeul ku paneunggeul tina awi ogé. 

16. gugunungan kaulinan paluhur-luhur nyieun gugunungan tina taneuh, biasana taneuh ngebul. 

17. hahayaman kaulinan lobaaneun anu salah saurangna jadi hayam, saurang nu lain jadi careuhna. Hayam diudag-udag careuh bari lulumpatan sanajan teu laluasa lantaran dihalang-halang nu séjén anu jadi pager. 

18. jajangkungan kaulinan leumpang maké awi dua anu aya panincakan. Disebut ogé égrang 

19. luncat tali kaulitan ngaluncatan tali anu dicekelan ku duaan. Talina saeutik-saeutik diluhurkeun. 

20. oray-orayan kaulinan lobaaneun bari kakawihan, pacekel-cekel taktak, jeung ngantay maju siga oray luar-léor. 

21. paciwit-ciwit lutung kaulinan bari kakawihan jeung paciwit-ciwit leungeun nuturkeun paréntah kawih 

22. pérépét jéngkol kaulinan bari kakawihan jeung nyangkedkeun unggal suku sabeulah, terus puputeran teu meunang leupas. 

23. pelak cau kaulinan nangkeup tihang imah ku sababaraha urang pauntuy-untuy. Aya hiji nu kudu nyobaan ngabetot budak ti nu pangtukangna sina leupas. 

24. sérmen kaulinan peperangan pabalad-balad bari maké pedang anu dijieun biasana tina awi. Saurang dianggap paéh upama sukuna ti tuur ka handap katoél ku pedang musuhna. Kitu saterusna nepikeun kabéh musuh paéh. 

25. sondah kaulinan ku cara éngklé-éngkléan make ngaliwatan kalang kotak-kotak. Aya kotak anu ditandaan ku kojo (tina batu) anu teu meunang ditincak. 

26. sorodot gaplok ampir sarua jeung éngklé, ngan batuna dibawa ku suku bari leumpang gancang terus sarua ditajongkeun kana batu séjén anu ditangtungkeun 

27. ucing-ucingan kaulinan lulumpatan jeung nyingcétan lantaran diudag jeung rék ditoél ku nu jadi ucing. 

28. ucing sumput kaulinan néangan batur nu nyumput upama saurang jadi ucing. Biasana ucing ngitung heula méré waktu batur nyumput saacan kudu néangan kabéhanana. Aya rupa-rupa aturan.

DAFTAR USERNAME DAN PASSWORD SISWA KLS 8B (UPDATE)

NO	NAMA SISWA	USERNAME	PASSWORD
1	Abdul Rahman	rahmanabdul	rahmanp003
2	Agus Sandi W	agussandi	agusp002
3	Aji Firmansyah	ajifirmansyah	ajip003
4	Aldi Muhamad	aldimuhamad	aldip004
5	Cindy Shepia	cindysehia	cindyp005
6	Dede Rahman	dederahman	dedep006
7	Diki Rifansyah	dikirifansyah	dikip007
8	Evah Faujiah	evahfaujiah	evahp008
9	Fuji Herma Diana	fuzyherma	fuzyp009
10	Ilham Aziz	ilhamalaziz	ilhamp010
11	Izmi Aeniah	izmiaeniah	izmip011
12	Keny Arianti	kenyarianti	kenyp012
13	Lisdiani Alya	lisdianialya	lisdianip013
14	Ridwan Farhanudin	ridwanfarhanudin	ridwanp014
15	Muhamad Aditya	muhamadaditya	adityap015
16	Muhamad Ardiansyah	muhamadardiansyah	ardiansyahp016
17	Muhamad Priatna	muhamadpriatna	priatnap017
18	Muhamad Riandika	muhamadriandika	riandikap018
19	Muhamad Taufik	taufikmuhamad	taufikp021
20	Muhamad Aldan	muhammadaldan	aldanp019
21	Muhamad Aldin	muhammadaldin	aldinp020
22	Nrng Mita	nengmita	mitap022
23	Nita Parida	nitaparida	nitap023
24	Nuraeni	nuremi	emip024
25	Nurul Siti Hasanah	nurulsitihasanah	nurulp025
26	Nurwida Alawiyah	nurwidaalawiyah	nurwidap026
27	Pipit Pitria	pipitpitria	pipitp027
28	Rian Saepul Rohman	riansaepulrohman	rianp028
29	Rifan Miraj	rifanmiraj	rifanp001
30	Rifiani Shoffaariyah	rifianishoffaariyah	rifianip030
31	Rika Putriyanti	rikaputriyanti	rikap031
32	Rina Maryani	rinamaryani	rinap032
33	Samsul Arifin	samsularifin	samsulp004
34	Sarah	sarah555	sarahp033
35	Sely Bonita	selybonita	selyp034
36	Shinta Irawati	shintairawati	shintap035
37	Sila	sila666	silap036
38	Siti Nurhalimah	sitinurhalimah	nurhalimahp037
39	Siti Nurlatifah	sitinurlatiffah	nurlatiffahp038
40	Siti Sopiah	sitisopiah	sopiahp039
41	Yuyun Yulianti	yuyunyulianti	yuliantip040

PANGAJARAN 7.1 MACA PAGUNEMAN

A. Maca dina Jero Hate

Indung jeung Anak

         “Mah, aya nu badé ditaroskeun,” ceuk Atia.
         “Naroskeun naon? Ké, Mamahna capé kénéh,” jawabindungna. Geus biasa, lamun tas nyanyabaan, Atia mah sok tetelepék ngeunaan naon-naon anu katénjo atawa nu kaalaman, boh di perjalanan boh di tempat nu dituju. Harita ogé kakara jol pisan tas piknik ti Maribaya.
       “Sok, badé naroskeun naon? Mani bangun daria,” ceuk indungna deui, bari neuteup… bréh budak téh mani ngembang céngék.
        “Kieu, Mah..., naon margina ari naék mobil sok istri heula, ari lungsur sok pameget heula. Geuning tadi ogé, basa naék angkot, Bapa mah ti pengker naékna...lungsurna
mah ti payun,” pokna.

          “Tah, éta téh salasahiji tatakrama dina naék jeung turun tina mobil.”
          “Naon ari tatakrama téh, Mah?” Atia nanya deui.
          “Tétéh terang! Tatakrama téh aturan sopan santun téa, nya?” omong lanceukna, haget mangjawabkeun.
          “Leres. Sakumaha ceuk Si Tétéh, tatakrama téh mangrupa aturan sopan santun dina hirup kumbuh sapopoé. Tatakrama téh jembar pisan. Lain ngan dina naékturun mobil baé, dina nyarita, waktu nyémah, dina maké papakéan, waktu dahar, anggah-ungguh awak, ngaliwat ka hareupeun jalma...,” ceuk indungna, ngécéskeun.

         “Dina waktos natamu atawa nyémah kumaha, Mah?”
         “Tatakrama dina natamu di antarana, ngucapkeun salam, punten, atawa ngetrok panto tilu kali.”
         “Ari dina dangdosan?” ceuk Atia, bangun beuki panasaran.
         “Sarua, aya tatakramana. Nya di antarana, papakéan anu dipaké ku urang téh kudu diluyukeun kana waktu jeung situasina.”
         “Mah, ari hubungan tatakrama sareng atikan moral...kumaha?” lanceukna milu nanya.
         “Ari kitu?” malik nanya, giliran indungna ngembang kadu. Dina haté indungna aya rasa reueus duméh si Tétéh, lanceukna Atia nu kakara kelas tujuh SMP ngajukeun pananya anu kaitung alus jeung munel saperti kitu.
         “Wiréhna Bapa Guru di sakola kantos nyabit-nyabit sual éta,” jawabna.
         “Hubungan tatakrama jeung atikan moral téh pohara raketna. Malah bisa disebutkeun tatakrama téh bagian tina atikan moral! Kapan nu disebut moral téh nyaéta ahlak, ajaran ngeunaan laku lampah hadé jeung goréng,” ceuk indungna, “Tos heula, nya...Mamah badé salat asar heula.”

B. Perkara Paguneman
         Wacana “Indung jeung Anak” di luhur téh mangrupa paguneman (dialog) antara Atia, lanceukna (Tétéh), jeung indungna. Ari nu jadi bahan gunemanana nyaéta ngeunaan tatakrama dina kahirupan sapopoé nu kapanggih waktu piknik ka Maribaya. Lamun seug dibaca kalawan lentong anu merenah, karasa ayana suasana loma tapi santun. Dina paguneman, lentong (luhur handapna sora) jadi karasa pentingna, malah bagian tina tatakrama ogé.
          Salian ti lentong, dina paguneman kudu diperhatikeun ogé tatakrama basana nu ngawengku basa lemes jeung basa loma. Basa atawa kekecapan nu dipaké dina wacana di luhur sagemblengna ngagunakeun basa lemes. Naha kudu salilana dina guneman atawa obrolan ngagunakeun basa lemes? Ah nya henteu, gumantung jeung saha urang ngobrolna. Ari ngobrol jeung babaturan nu geus dalit mah meunang maké basa loma saperti indit, saré, dahar ogé. Dina harti, sok sanajan tatakrama basa
téh tujuanana pikeun silihajénan, lain hartina maké basa loma teu ngajénan.
          Salian ti kudu merhatikeun lentong jeung tatakrama basa (undak-usuk basa), dina paguneman ogé kudu dibarengan ku rengkuh jeung pasemon anu merenah. Ieu ogé diluyukeun kana waktu jeung situasina. Cindekna, jeung saha urang ngobrol (babaturan, sahandapeun, atawa saluhureun) kaasup dina situasi kumaha-kumahana kudu diluyukeun kana rengkuh katut pasemon anu merenah. Situasi urang keur ambek tangtu boh basa boh rengkuhna bakal béda upama dibandingkeun jeung situasi séjén, upamana waé dina diskusi.

Ngajawab pananya. (Pigawe dina Buku Tugas)
1. Nanyakeun naon Atia ka indungna téh?
2. Ari nu dipikareueus ku indungna saha?
3. Saha waé anu kalibet dina éta paguneman?
4. Naon nu jadi téma dina éta paguneman téh?
5. Tatakrama téh jembar. Cik terangkeun!
6. Ari tatakrama dina nyarita kudu kumaha?
7. Naon sababna tatakrama diperlukeun dina kahirupan?
8. Cik kumaha kira-kirana lamun jalma teu boga tatakrama?

C. Paguneman dina Diskusi

Baca paguneman diskusi ieu di handap!

Panumbu Catur : Saparantos narasumber ngadugikeun makalahna, salajengna para pamilon
dipasihan kasempetan kanggo ngadugikeun patarosan. Urang bagi 3 termin waé, termin kahiji tilu jalmi, termin kadua tilu jalmi, lajeng termin katilu kanggo dua jalmi margi waktosna bilih teu nyekapan. Mangga kanggo termin kahiji…
Pamilon 1 : Naon nu ngalantarankeun masarakat teu disiplin di tempat umum?
Pamilon 2 : Naha perlu masarakat nu ngalanggar aturan keuna ku sangsi?
Pamilon 3 : Sim kuring moal ngajengkeun patarosan, tapi badé ngadugikeun pamadegan yén timbulna rupa-rupa kateuberésan téh akibat aparat henteu tegas!
Panumbu Catur : Salajengna mangga ka pangersa narasumber kanggo ngawaler.
Pangjejer : Hatur nuhun… haduh patarosan kalintang saéna. Urang waler sakaligus waé. Naon           sababna masarakat teu disiplin, sapertos miceun runtah, dagang di trotoar, parkir sakarepna, jst. Tadi tos disabit, di antarana balukar teu kungsi meunang kabiasaan disiplin di kulawargana, leres ari numutkeun aturan mah mémang tos aya peraturan daérah (perda) nu sangsina dibui atawa denda, tapi kan henteu gampil kitu waé. Sim kuring gé panuju kana pamadegan yén aparat henteu tegas, tapi bisa jadi aya pertimbangan-pertimbangan séjén. Upamana waé, padagang kaki lima dirajia, tangtu sanggeus dirajia kudu aya solusina.
Panumbu Catur : Hatur nuhun ka narasumber anu parantos ngawaler, rupina sugema teu sugema         kedah sugema kana waleran narasumber, salajengna kanggo termin kadua, mangga dihaturananan.
……………………………………………………………………………………

D. Ciri-Ciri Paguneman

1. Paguneman teh mangupa kagiatan komunikasi lisan/tuturan antara dua urang atawa leuwih.
2. Paguneman ditulis winangun kalimah-kalimah langsung anu dicirian ku ayana tanda kekenteng
    atanapi tanda kutif ("..........") dina kalimahna
3. Bahasa nu digunakeun dumasar situasi, iraha jeung dimana paguneman eta lumangsung. samodel
    paguneman ngobrol biasa bakal beda jeung paguneman dina diskusi. Utamana dina sikep jeung
    bahasa nu dipakena.

E. Nyusun Paguneman
Pancen: Susun hiji paguneman pondok anu caritana hidep/siswa nyaritakeun ka kolot di imah yen tadi basa di jalan aya babaturan anu katabrak motor.

F. Kabeungharan Kecap
1. Paguneman: Kagiatan ngobrol/komunikasi antara dua urang atawa leuwih dina rupa-rupa situasi
2. Piknik: kagiatan ka hiji tempat wisata anu tujuana pikeun nyenangkeun hate.
3. Daria: bener-bener dina merhatikeun atawa migawena (B.Ind=sungguh-sungguh)
4. neuteup: ningali anteb bari semu anu panasaran
5. Tatakrama: aturan dina tingkah laku atawa sopan-santun ka batur
6. jembar: lega (B.Ind=luas)
7. atikan: didikan/pendidikan
8. atikan moral: pendidikan nu patali jeung laku lampah hade/sopan santun/etika
9. ngembang kadu: colohok sabab aya rasa kaget
10. reueus: rasa hate anu bungah/bangga/agul
11. munel: eusina atawa hasilna alus
12. raket: dalit/deukeut pisan

Sanggeusna neuleman ieu materi kerjakeun sual QUIS ONLINE DINA TAB SOAL QUIS KLS 7 SUB QUIS PANGAJARAN 7.1 (Paguneman)

LAPORAN HASIL SEMENTAR SOAL QUIZ ONLINE KLS 8A B C DAN D

NO	NAMA SISWA	KELAS	USERNAME	JUMLAH	BENAR	SALAH	SCOR	NILAI AKHIR	PERINGKAT	TARAP
				SOAL						SERAP(%)
1	NADIA CITRA PRATIWI	8D	nadyacitra6183794	10	9	1	18	90	1	90
2	RIAN ABDUL ROHMAN	8D	rian6183799	10	7	3	14	70	3	70
3	INDRA WAHYUDI	8D	indra6183788	10	6	4	12	60	4	60
4	CECEP SUPRIATNA	8D	cecep6183781	10	6	4	12	60	4	60
5	SALMAN MUNJAKI	8A	salman6183841	10	8	2	16	80	2	80
6	RIO GUNAWAN	8A	rio6183838	10	7	3	14	70	3	70

PANGAJARAN 8.8 (NULIS SURAT DINES)

Conto surat dines di sakola

ORGANISASI SISWA INTRA SEKOLAH (OSIS)

SMP  NEGERI 1 Tepiswiring

Jl. Gagak Ngelak No. 25 Sukabumi Tlp.  (0266) 221098

 

                                                                                        

Nomer          :10/OSIS/VIII/2005                                      Sukabumi,3 Agustus 2005

Lampiran     : -

Perkawis      :  Uleman

Sipat              :  Biasa

Kahatur

Rengrengan pangurus OSIS

di

Tepiswiring

Assalamu'alaikum warrohmatullahi wabarakatuh,

Dina Raraga tatahar enggoning mieling tur ngareuah-reuah poe  kamerdikaan, sim kuring ngalulungsur Saderek kanggo ngaluuhan gempungan anu baris dilaksanakeun:

dinteun   : saptu

tabuh      : 14.00 dugi ka rengse

tempat    : rohangan 15

Ku kituna, pamugi Saderek kersa sumping dina waktosna.

Hatur nuhun

Wassalamu'alaikum warrohmatullohi wabarokatuh.

Pupuhu                                                                                            Girang serat

Arya Gintara                                                                                Teja Wening

PANGAJARAN 8.2 (WARTA)

A. Macakeun Warta Kalayan Merenah

     Regepkeun sarta Perhatikeun Tayangan ieu di handap!

    Tah tayangan di luhur teh disebutna Warta anu disiarkeun ngaliwatan televisi. Aya sababaraha saluran televisi, hususna tv lokal nu aya di wilayah Jabar Banten, diantawisna:

1. TVRI Jabar nyiarkeun warta basa Sunda nu ngaran acarana "Kalawarta"
2. Bandung TV nyiarkeun warta basa Sunda nu ngaran acarana "Tanggara Pasundan" 
3. Cianjur TV nyiarkeun "Warta Cianjur"
4. PJTV nyiarkeun Bewara Bandung
5. TV Ciamis nyiarkeun "Warta Priangan"
6. STV, Sunda News, jeung sajabana deui

      Warta téh béja. Mun dina koran, majalah, atawa televisi sok disebut berita. Unggal poé televisi ngawartakeun rupa-rupa béja ti sakuliah dunya, dina unggal widang kahirupan. Ayeuna mah mun hayang nyaho kana kajadian di Amérika ogé teu kudu hiber jauh-jauh ka ditu, cukup nyetél televisi atawa maca koran jeung majalah, kabéh geus nyampak. Ku kituna, warta téh geus jadi pangabutuh hirup sangkan urang apal sagala rupa kajadian di sakuliah dunya. Ceuk barudak ayeuna mah sangkan up-date alias teu tinggaleun jaman. 
      Umumna warta dina mangsa kiwari ditepikeun ngaliwatan media elektronik jeung surat kabar/majalah. Warta ngaliwatan media elektronik diantarana:
a. televisi warta disiarkeun sacara audiovisual ditarima ku masarakat ku cara ditingali dibaca jeung didengekeun.
b. radio: warta disiarkeun sacara audio ditarima ku masarakat ku cara didengekeun wungkul.
c. Internet: mangrupa gabungan antara warta nu ditepikeun ngaliwatan televisi radio jeung koran/majalah. Ieu mangrupa media warta panganyarna di jaman kiwari. Bisa jadi pangmoderna ku sabab berita panganyarna ti sakuliah dunya teh bisa leuwih gancang katarimana ku masarakat. Eta berita disimpen di halaman nu disebut Website atawa blog. Saperti: google, yahoo, detik.com, okezone, jeung rea-rea deui.
      Warta anu ditepikeun ngaliwatan media surat kabar/koran jeung majalah. Ieu media nu nyiarkeun warta ku cara dibaca ku masarakat pamakena.

      Warta dina basa Sunda mah teu loba jiga dina basa Indonésia.

Majalah ogé ukur sababaraha hiji, kitu deui koran jeung televisi. Keun baé saeutik ogé, nu penting aya. Dina pangajaran ieu mah hidep ngan rék diwanohkeun warta nu kungsi dimuat dina majalah jeung televisi. Naon waé eusina, kumawa wangunna, jeung unsur-unsur naon waé anu kudu aya dina warta sangkan informasi anu

ditepikeunana lengkep.

      Pek geura bacakeun conto warta ieu di handap kalayan merenah! 

Sampurasun...

Tepang deui sareng simkuring pun......................... dina warta basa sunda anu disiarkeun tingawitan tabuh 5(lima) sore dugika tabuh 6 (genep) sore

Wartos-wartos anu parenting. Geus sababaraha minggu katukang, wewengkon Bale Endah Kabupaten Bandung kakeunaan ku rupa-rupa musibah salah sahijina, mudalna cai wahangan Citarum. Dumasar kana data nu katalungtik kurang leuwih 1536 (sarebu lima ratus lima puluh genep) imah katut wangunan sakola jeung pamarentahan kakeueum ku cai wahangan citarum tea. Nu ngalantarankeun cai wahangan mudal teh, salian ti gede na cai hujan, oge ku ayana seserepan cai hujan anu teu katampung jeung teu ngocor kana kamalir alatan lobana runtah anu ngahalangan kokocoran nu ngabalukarkeun cai jadi ngeyembeng.

Pamarentah daerah geus ngayakeun panalungtikan ka saban-saban tempat anu tujuanna ngadata korban jiwa, sabab dumasar kana hasil laporan ti warga masyarakat teu saeutik ayana korban jiwa alatan ka bawa cai caah tea.

Aparat pamarentah ngarasa kapanggil jiwana milu ancrub ka lapangan, keur merenahkeun wargana sangkan jauh tina marabahaya ku cara ngungsikeun ka palataran anu rada anggang ti wahangan Citarum tea.

Gubernur Jawa Barat Bapa H. Ahmad Heryawan katut rengrengan satekah polah ngayakeun tarekah sangkan eta musibah teh teu tumiba wae, ku jalan nyieun tanggul sacara babarengan disisi wahangan Citarum. Tapi teu saeutik warga masyarakat sabudeureun kota Bandung ngarasa prihatin ku ayana musibah kieu teh. Maranehna rereongan ngayakeun tarekah ngumpulkeun waragad keur sumbangkeuneun ka warga anu ka keunaan ku musibah tea. Nu utamana mah nyumbangkeun obat-obatan, sabab geus mimiti loba nu katarajang ku rupa-rupa panyakit diantarana ararateul jeung mencret, akibat tina cai anu geus pacampur jeung kokotor tina runtah anu geus buruk. Ku ayana hal eta, boh pamarentah pusat atawa daerah teu bosen-bosen meredih kawargana sangkan bisa ngariksa jeung ngajaga lingkungan.

Pamungkas ti simkuring...

Pamarentah ge teu cicingeun ku ayana musibah kieu teh jadi panyepret sangkan wargana sadar kana pentingna kabersekaan jeung ngajaga lingkungan tina bibit berewit jeung panyakit.

Rupina mung sakitu...

Simkuring pun ........................ seja amit mundur amit mungkur kasadayana. Caag....

Wasallam..

B. Jejer Warta

Anu dimaksud Jejer Warta di dieu nya eta poko pasualan anu dijadikeun bahan/materi warta. Saperti dina conto warta di luhur jejerna teh nya eta Perkara kajadian banjir di wewengkon Baleendah Kabupaten Bandung alatan mudalna cai wahangan Citarum. 

Ku ayana jejer/topik tadi, mangka warta anu ditepikeun teh bakal leuwih gampang dina mekarkeun katerangan-katerangan panglengkepna. Katerangan-katerangan panglengkep eta bakal leuwih nguatkeun sarta ngarojong kana jejer/topik warta.  

Mun seug dituliskeun, struktur warta di luhur saperti kieu:
Jejer: Banjir di wewengkon Baleendah alatan mudalna cai wahangan Citarum (What)
Kalimah-kalimah penjelasna:
1. Kajadianana di wewengkon Baleendah katut sabudeureunana (Where)
2. Eta kajadian geus lumangsung sababaraha minggu kapengker (When)
3. Eta kajadian alatan mudalna cai wahangan Citarum (Why)
4. Sajumlah 1536 imah, sakola, jeung wawangunan pamarentah kakeueum (How)
6. Mudalna eta wahangan alatan hujan gede, kurangna serapan air, jeung runtah nu loba (Why)
7. Pamarentah ngadata jumlah karugian materil jeung korban jiwa ka daerah nu keuna banjir (Who)
9. Pamarentah jeung masarakat gawe bareng nyieun tanggul di sisi wahangan (Who)

Jadi saupama rek nyieun poko-poko berita teh mangka urang kudu nyieun rumusanana ku mangrupa kalimah-kalimah pananya sangkan gampang pikeun ngajabarkeunana:
1. Naon kajadian anu rek diwartakeun teh? (what)
2. Iraha eta kajadian lumangsungna? (when)
3. Dimana eta kajadian lumangsungna? (where)
4. Naon sababna eta kajadian teh? (why)
5. Saha wae anu kalibet dina eta kajadian? (who)
6. Kumaha proses lumangsungna eta kajadian? (how)

Sakitu heula pedaran ngenaan warta. Saterusna pigawe latihan Quis pangajaran 8.2

BAHAN AJAR KELAS VII

POKO-POKO MATERI KELAS VII

A. PANGAJARAN 7.1 (PAGUNEMAN)

1. Maca dina Jero Hate
2. Perkara Paguneman
3. Conto Paguneman dina Diskusi
4. Ciri Kalimah dina Paguneman
5. Nyusun Paguneman 
6. Kabeungharan Kecap

B. PANGAJARAN 7.2 (KAULINAN BARUDAK)

1. Maca dina Jero Hate
2. Kakawihan Kaulinan Barudak
3. Nembangkeun Kakawihan Oray-Orayan
4. Kabeungharan Kecap

C. PANGAJARAN 7.3 (WAWARAN JEUNG IKLAN LAYANAN MASARAKAT)

1. Maca Wawaran
2. Maca Iklan Tinulis
3. Ngaregepkeun Iklan dina Radio
4. Ngabandungan Iklan dina TV
5. Perkara Wawaran jeung Iklan
6. Kabeungharan Kecap

D. PANGAJARAN 7.4 (PANGALAMAN PRIBADI)

1. Maca Pangalaman Pribadi
2. Catetan Poean
3. Bedana Carita Pangalaman Pribadi jeung Catetan Poean
4. Padika Nyusun Pangalaman Pribadi
5. Nulis Pangalaman Pribadi
6. Nulis Catetan Poean
7. Kabeungharan Kecap

E. PANGAJARAN 7.5 (DONGENG)

1. Maca Dongeng Sasatoan
2. Maca Dongeng Si Kabayan
3. Perkara Dongeng
4. Nyaritakeun Dongeng nu Dibaca
5. Kabeungharan Kecap

F. PANGAJARAN 7.6 (SAJAK)

1. Maca Sajak
2. Perkara Sajak
3. Nulis Sajak
4. Deklamasi Sajak
5. Kabeungharan Kecap

G. PANGAJARAN 7.7 (PUPUJIAN)

1. Ngaregepkeun Pupujian
2. Nadomkeun Pupujian Babarengan
3. Perkara Pupujian
4. Eusi Pupujian
5. Kabeungharan Kecap

H. PANGAJARAN 7.8 (NULIS AKSARA SUNDA)

1. Nulis Aksara Sunda
2. Maca Aksara Sunda
3. Kabeungharan Kecap

Pangajaran 4

Biantara dina Acara Paturay Tineung

Assalamu'alaikum Wr. Wb

Puji Sinareng Sukur Kasanggakeun ka Gusti Nu Maha Suci.  Alhamdulillah dina denget ieu urang sadaya tiasa riung mungpulung dina raraga nyakseni upicara Paturay Tineung, wireh sim kuring saparakanca bade ngantunkeun ieu sakola sabada tamat diajar tilu taun.

Bapa kalih Ibu, hadirin sadaya anu dipihormat.

Sim kuring ngadeg di ieu tempat minangka wawakil ti rerencangan kelas tilu, hoyong cumarios ngedalkeun kareteg angan. Mungguh ari waktu asa nyeak pisan sajorelak . Asa kamari keneh sim kuring saparakanca munggaran lebet ka ieu sakola, ayuena tos kedah paturay deui. Sim kuring saparakanca kedah neraskeun deui lalampahan  geusan ngahontal hareupan sareng cita-cita. Kantenan bae salami tilu taun diajar di ieu sakola, seueur pisan anu bakal janten panineungan. Di dieu, di sakola urang nu tumaninah tur pikabeutaheun, sim kuring saparakanca diajar neangan elmu. Ruang-riung boh di kelas boh dina rupa-rupa kagiatan bari sakapeung sempal guyon gogonjakan sareng rerencangan. Tangtos bae eta sadayana bakal jadi 'katineung' nu moal kahihilapkeun. Atuh kasaean Bapa kalih Ibu Guru sadayana, elmu pangaweruhna anu didugikeun kasim kuring saparakanca, tangtos bakal nyerep dina angen, janten obor nu nyaangan jalan sorangeun. Kalayan diaping dididik ku Ibu Bapa Guru pisan sim kuring saparakanca gaduh elmu nu mangpaat. Dituduhkeun nu sae sareng nu awon, nu leres sareng nu lepat, nu poek sareng nu caang. teu aya nu tiasa kapisanggem, iwal ti hatur sewu nuhun kana pirang-pirang kasaean Ibu kalih Bapa Guru sadayana. Sim kuring saparakanca teu tiasa males eta kasaean, anging ngedalkeun du'a, pamugi rupining elmu parantos dipaparinkeun, kenging ganjaran nu ageung mangtikel-tikel ti Gusti nu maha suci.

Atuh salami sim kuring saparakanca diajar di ieu sakola, kantenan bae seueur pisan kalepatan. Seueur pisan sikep sareng nyuhunkeun di hapunten tina samudaya kalepatan kaluluputan. Pamungkas, sim kuring saparakanca nyuhunkeun pidu's ti Ibu kalih Bapa Guru sadayana, pamugi sadaya alumni nu lulus taun ieu tiasa neraskeun sakola. Lungsur-langsar teu aya halangan-harungan, nyukeruk elmu di tingkat nu langkung luhur..

Meser kaos dimeteran,

meser sendal sareng pita,

Abdi mios rek pamitan,

rek ngahontal cita-cita.

 

Kamari mawa ragaji,

ayeuna rek mawa kisa,

Kamari urang ngahiji,

ayeuna urang papisah.

 

Rupina sakitu nu kapihatur. Hapunteun bilih aya basa nu kirang merenah larapna, bilih aya kalimah nu teu raos kana manah.

Wabilahi taufik wal hidayah. Wassalamu'alaikum Wr. Wb

Bahan Ajar Kelas 8

MATERI-MATERI POKO (BAHAN AJAR) BAHASA SUNDA KELAS 8 SMP

   KAWIH

  WARTA

  GUGURITAN

  SISINDIRAN

  DRAMA SISINDIRAN

  BIANTARA

  KARANGAN BAHASAN (EKSPOSISI)

  SURAT DIN

  CARITA PONDOK

                     

                    POKOK-POKOK MATERI KAWIH:

1.       NGAREGEPKEUN KAWIH NU JUDULNA: MANUK DADALI JEUNG SABILULUNGAN

2.       NEMBANGKEUN SALAHSAHIJI KAWIH SACARA KELOMPOK

3.       NGAMANAAN KECAP-KECAP NU TEU KAHARTI

4.       LATIHAN NGAGUNAKEUN KECAP-KECAP NU GEUS DIHARTIKEUN KANA KALIMAH

5.       NGANALISIS  UNSUR-UNSUR KAWIH: JUDUL KAWIH, TEMA KAWIH, EUSI KAWIH, KAENDAHAN    BASA DINA KAWIH

POKO-POKO MATERI WARTA

1.       MACAKEUN WARTA KALAYAN MERENAH

2.       NYEBUTKEUN JEJER ATAWA TEMA WARTA

3.       NULIS/NYIEUN RINGKESAN WARTA

4.       NYIEUN RUMUSAN / BAHAN PIWARTAEUN KU MANGRUPA KALIMAH-KALIMAH PATALEKAN

MAHAM GUGURITAN

1.       NEMBANGKEUN PUPUH

2.       MAHAM EUSI PUPUH NU DITEMBANGKEUN

3.       STRUKTUR PUPUH

4.       LATIHAN NULISKEUN / NYIEUN PUPUH

SISINDIRAN

1.       MACA SISINDIRAN DINA PAGUNEMAN

2.       STRUKTUR SISINDIRAN

3.       NULIS/NYIEUN SISINDIRAN

BIANTARA

1.       MACA BIANTARA

2.       STRUKTUR BIANTARA

3.       NYUSUN/NULIS BIANTARA

NULIS SURAT

1.       MACA SURAT DINES

2.       MACA SURAT PRIBADI

3.       MACA SURAT ONDANGAN HAJAT

4.       MEDAR PERKARA SURAT

CARITA PONDOK

1.       MACA CARITA PONDOK

2.       MEDAR CARITA PONDOK

3.       NULIS CARITA PONDOK TINA PANGALAMAN PRIBADI